Vakbondsbestuurder John Klijn: “Maak pensioen minder rentegevoelig”

De FNV gaat voor verhoging van de AOW-uitkering en indexering van de pensioenen. De problemen rondom pensioenen worden ten onrechte enorm opgeblazen, zegt vakbondsbestuurder John Klijn. “Terwijl de pensioenuitkering feitelijk meer gegarandeerd is dan de AOW-uitkering.”

“We hebben het beste pensioenstelsel van de wereld”, weet John Klijn, bestuurder en werknemersvoorzitter van een aantal pensioenfondsen, waaronder het bedrijfstakpensioenfonds Slagers en het bedrijfstakpensioenfonds Vlees. “Dat blijkt objectief uit allerlei internationale onderzoeken. En onze pensioenfondsen hebben ook nog eens de strengste regels opgelegd gekregen.” Die zorgen er volgens Klijn voor dat pensioenfondsen al lange tijd niet kunnen indexeren. Dat houdt in dat de pensioenen niet meegroeien met de inflatie en dat de koopkracht van gepensioneerden afneemt.

Klijn: “De Nederlandsche Bank vindt dat als een pensioenfonds plots op houdt te bestaan, ze toch alle verplichtingen moeten kunnen betalen! En de enige garantie die je hebt voor rendement is de huidige lage rente. Het is nog wel te begrijpen dat een ondernemingspensioenfonds kan omvallen, maar de angst - en dus strenge regels - dat een sectorpensioenfonds (voor een hele sector) het niet redt, is natuurlijk flauwekul. Volgens de regels van de Nederlandsche Bank moeten de pensioenenuitkeringen voor 97,5 procent gegarandeerd kunnen worden. Als die garantie-eis minder hard zou zijn, komen we ook een beetje los van die belachelijk lage rente waar je geen invloed op hebt.”

Waarom kan het beste pensioenstelsel ter wereld met 1300 miljard in kas de pensioenen niet jaarlijks verhogen?

“Enerzijds heeft het te maken met het feit dat we allemaal ouder worden. Lange tijd zijn we uitgegaan van een levensverwachting van rond de 75. Pas in 2012 werd duidelijk dat de pensioenfondsen zo’n 4 tot 5 procent van de dekkingsgraad moesten inleveren vanwege de hogere levensverwachting. Daar is veel te laat op ingespeeld.

Maar het grootste probleem zijn zoals gezegd de strenge regels. Pensioenfondsen beleggen heel goed en degelijk. Voor elke belegde euro komt gemiddeld 3,5 euro terug. Een prima rendement. Maar de Nederlandsche Bank heeft verordonneerd dat pensioenfondsen bij een bepaalde dekkingsgraad niet méér risico mogen nemen. En dat maakt dat ze staatsobligaties moeten kopen. Pensioenfondsen zitten voor 50 procent in staatsobligaties. Daar leg je meer in dan je terugkrijgt. Het is negatieve rente. Geen hond wil dat. Pensioenfondsen zouden veel meer rendement uit beleggingen kunnen halen. Maar ze zitten op basis van het huidige stelsel helemaal vast.”

Hoe moet het dan wel?

“We moeten de pensioenen minder afhankelijk maken van de rente. Dan kom je uit bij een reëel pensioenstelsel. Dat komt er simpel gezegd op neer dat je per jaar afrekent. Daalt het vermogen van het pensioenfonds na een jaartje beleggen met bijvoorbeeld 3 procent, dan wordt ook een korting van 3 procent ingeboekt, zodat het fonds altijd op 100 blijft staan. Stijgt het vermogen het jaar erna dan wordt dat ook doorberekend. Het voordeel van dit systeem is dat je van die staatsobligaties die niets opleveren, af bent. En je meer kunt investeren in beleggen van pensioengelden. Het reële stelsel gaat uit van rendement. Onderdekkingen heb je dus niet meer. Maar je pensioen wordt wel iets minder zeker! Dat is dan de prijs die je betaalt.”

Gaat dat gebeuren?

“We moeten ons daar sterk voor maken. In alle discussies over ons stelsel wordt nogal eens vergeten dat pensioen, uitgesteld loon van werknemers is. Wij, als FNV, onderhandelen over loon en uitgesteld loon. Het is aan ons, sociale partners die kar te trekken. We moeten ons er voor dood vechten dat de pensioenen van ons blijven. En een reëel stelsel gebaseerd op doorsnee premies is volgens mij echt de oplossing en zorgt ervoor dat mensen een eerlijk pensioen krijgen.”

Jongeren vragen zich af of zij hun premie nog wel verzilverd krijgen als voor hen het pensioen in zicht komt.

“Die angst is onterecht. Later zullen jongere werknemers weer voor hen betalen. De garantie op een pensioenuitkering is groter dan op de AOW-uitkering. Want die is gebaseerd op een omslagstelsel. Als de overheid er een eind aan maakt kun je fluiten naar je AOW-uitkering. De verplichtstelling voor werknemers in loondienst moet blijven. Pensioen is solidariteit. En de zzp’ers die laat je buiten de discussie. Negen van de tien willen geen pensioenverzekering en dat is prima. Waarom moeten de vaste werknemers via een solidair stelsel voor de zzp‘ers gaan zorgen? Overigens zijn negen van de tien zzp’ers helemaal geen echte zelfstandige, maar schijnzelfstandige. Daar moet keihard op gehandhaafd worden!”